| Cichobórz – 5 listopada 2015 r. |
|
Grób ofiar Fundacja obłożyła kamieniami i wraz z mieszkańcami Cichobórza uporządkowaliśmy teren wokół niego. W uroczystości wzięli udział : Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, Biskup Mieczysław Cisło – członek Konferencji Episkopatu Polski, Wójt Gminy Hrubieszów Jan Mołodecki, proboszcz Parafii Cichobórz Daniel Pachla, uczniowie i nauczyciele z Gimnazjum Kozodawy, Gimnazjum Mircze, Szkół Podstawowych Mieniany, Szychowice i Ślipcze, Koło Gospodyń Wiejskich oraz mieszkańcy Cichobórza. W słowie wstępnym Biskup Mieczysław Cisło powiedział: Naszym chrześcijańskim obowiązkiem jest przypominanie, że tutaj ponieśli śmierć męczeńską nasi bracia Żydzi, których nie możemy zapomnieć. Proboszcz Daniel Pachla podziękował wszystkim za zaangażowanie w działania ku czci pamięci ludzi tutaj spoczywających. Dodał: „ Niech to miejsce przypomina nam dokąd prowadzi nienawiść, brak tolerancji i brak życzliwości”. Uroczystość prowadził Zbigniew Niziński, prezes Fundacji, który przybliżył historię tragicznych wydarzeń z grudnia 1939 r. Niemcy pędzili z Chełma, drogą na Hrubieszów około 1800 Żydów. Byli to mężczyźni w wieku 16- 60 lat. Po drodze Niemcy cały czas strzelali do szeregów zabijając tych co słabli. Zanim dotarli do Hrubieszowa zabitych zostało kilkaset osób. W Hrubieszowie dołączono do kolumny kolejnych kilkuset Żydów i wszystkich pędzono przez Kozodawy i Cichobórz do strefy sowieckiej. Droga była błotnista i nie nadążających za kolumną dalej zabijano. Na drodze zostały ciała zastrzelonych Żydów. Na rozkaz Niemców mieszkańcy Cichobórza zakopali obok drogi około 30 ofiar. Na całej trasie tego Marszu Śmierci, liczącej około 100 km, zginęło ponad 1000 Żydów. Wójt Jan Mołodecki powiedział: „Ta tablica i to miejsce będzie zawsze przypominać nam i następnym pokoleniom o wielkiej tragedii narodu żydowskiego, ludzi którzy byli naszymi sąsiadami. Niech pamięć o tych, którzy stracili życie w czasie tego Marszu Śmierci, na drodze od Chełma do granic dzisiejszej Rzeczpospolitej, będzie wiecznie żywa. Niech to miejsce świadczy, że życie każdego człowieka jest jednakowo ważne i niech będzie przestrogą dla nas i następnych pokoleń”. Uczniowie z Gimnazjum z Kozodaw zaprezentowali wzruszające wiersze i pieśni o życiu i Zagładzie Żydów. Zaapelowali: Oby już nigdy więcej kwestia wiary czy narodowości innych ludzi nie stała się prawem do odbierania im życia. Nie bądźmy obojętni na krzywdę drugiego człowieka, nawet jeśli jest on dla nas obcy. Rabin Michael Schudrich powiedział- Dziś nie mamy takiej sytuacji jak 76 lata temu. To zło nie zaczynało się od komór gazowych ale od złych słów. Każdy człowiek ma obowiązek walczyć przeciw takim złym rzeczom. Jestem przekonany gdy usłyszałem te ważne słowa od młodzieży, że nie będzie więcej takiej tragedii. Na koniec uroczystości biskup Mieczysław Cisło powiedział- Znakiem nadziei na przyszłość jest obecność tu uczniów okolicznych szkół i ten zaprezentowany program artystyczny, który świadczy o niezwykłej kulturze duchowej tutejszych wspólnot szkolnych, młodzieży i pedagogów. Powinniśmy tworzyć kulturę słowa by nie raniono innych ludzi. Słowem można tez zabić drugiego człowieka. Dlatego gratuluję tej kultury, która dzisiaj tutaj została zamanifestowana. Upamiętnienia dokonano przy wsparciu Harleya Lippmana, członka Amerykańskiej Komisji d.s. Dziedzictwa Amerykańskiego za Granicą, który podczas II wojny światowej stracił wielu członków rodziny.
|
W Cichobórzu została uroczyście odsłonięta tablica Pamięci postawiona przez Fundację „Pamięć, Która Trwa” nad grobem około 30 Żydów zabitych przez Niemców podczas Marszu Śmierci w grudniu 1939 r. Uczniowie z pięciu okolicznych Szkół, zaproszeni goście oraz mieszkańcy Cichobórza oddali hołd pomordowanym.
